Czy łabędzie odlatują na zimę?

Wiele osób zadaje sobie pytanie: czy łabędź niemy (lub inne gatunki łabędzi) rzeczywiście odlatują z Polski na zimę? Odpowiedź brzmi: tak, ale nie zawsze i nie wszystkie.

Dla części łabędzi charakterystyczna jest migracja. Kiedy warunki stają się trudne (np. jezioro mocno zamarza, pożywienia jest mniej), wówczas ptaki opuszczają swoje letnie tereny i przemieszczają się szybciej w cieplejsze rejony.

Typowe zimowiska dla łabędzia niemego (gatunek najbardziej pospolity w Polsce) to m.in. zachodnia Europa (Niemcy, Holandia), kraje południowe (Węgry, Chorwacja, północna Grecja). Jednocześnie znaczna część populacji pozostaje w Polsce przez zimę – zwłaszcza tam, gdzie warunki są sprzyjające: niezamarznięte zbiorniki wodne, dostęp do pokarmu, łagodna zima (na Pomorzu odnotowano w zimie ponad 2 200 łabędzi krzykliwych, które nie poleciały dalej).

Łabędzie można dokarmiać, ale powinno się to robić tylko i wyłącznie w okresie rzeczywiście surowej, mroźnej zimy. Wtedy dopuszczalne jest karmienie ptaków odpowiednim pokarmem – w takich ilościach, jakie mogą zjeść ptaki w obecności karmiciela. Pozostawiony pokarm zamarza lub kwaśnieje (w przypadku odwilży). Karmienie łabędzi samym chlebem przez kilka miesięcy jest zdecydowanie niewłaściwe – chleb nie posiada praktycznie żadnych minerałów, witamin, białka. Łabędzie jako roślinożercy mogą być (jeżeli jest taka konieczność) dokarmiani ziarnem i jarzynami surowymi lub gotowanymi bez soli, podawanymi z dala od wody.

Ptaki karmione chlebem mają często biegunkę, a największą śmiertelność stwierdza się u nich po zakończeniu zimy, często po powrocie na tereny lęgowe (przez co nie zawsze widoczny jest związek między długotrwałym dokarmianiem chlebem a pogorszającym się zdrowiem ptaków).