W ostatnich czasach zainteresowanie pokrzywą wśród społeczeństwa rośnie ze względu na duży potencjał leczniczy. Właściwości herbaty z pokrzywy znane są na całym świecie. To powszechnie spotykane w Polsce zioło jest pełne ważnych dla zdrowia soli mineralnych, mikroelementów i witamin, które są chętnie wykorzystywane nie tylko w medycynie naturalnej, ale także kosmetyce.
Co jeszcze kryje w sobie ten nadzwyczajny chwast? Dlaczego warto regularnie sięgać po napar z pokrzywy?
Budowa pokrzywy
Pokrzywa zwyczajna należy do rodziny pokrzywowatych i nazywa się ją również pokrzywą dwupienną, wielką czy parzącą. Pokryta jest parzącymi włoskami i posiada unoszącą się ku górze nieparzystą łodygę. Czas kwitnienia pokrzywy trwa od czerwca do października. Ciekawostką jest to, że w pokrzywie występują kwiatostany męskie i żeńskie, które rozróżnia się budową.
Właściwości lecznicze
Pokrzywa jest rośliną synantropijną, co oznacza, że powstaje w warunkach wtórnych, czyli tam, gdzie był już człowiek. Próbowano ją uprawiać, lecz nie przyniosło to oczekiwanych skutków. Dlaczego tak się stało? Pokrzywa lubi nie tylko żyzną ziemię, ale i dzikie tereny, dlatego najczęściej można ją spotkać w lasach, polach i na łąkach.
Zasada podczas zbioru pokrzywy jest jedna: tak długo, jak nie zakwitła, jest pełna swoich cudownych właściwości. Warto również zaznaczyć, że w okresie wiosennym ma ona więcej witamin, natomiast w okresie letnim odnajdziemy w niej spore źródła krzemionki.
Pokrzywa to prawdziwa skarbnica aktywnych związków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Specjaliści zajmujący się ziołolecznictwem uważają ją wręcz za naturalny antybiotyk, z tego też względu jest określana jako królowa ziół. Pokrzywa zawiera wiele cennych witamin, mikroelementów i soli mineralnych pomocnych m.in. przy leczeniu kamicy nerkowej i artretyzmu.
Ponadto do jej naturalnych właściwości leczniczych można zaliczyć działania tj.: zmniejszenie alergii, obniżenie poziomu cholesterolu, obniżenie poziomu mocznika (równocześnie przeciwdziała zatrzymywaniu płynów w organizmie), obniżenie poziomu chlorku sodu, redukcja stanów zapalnych, łagodzenie bólu, zahamowanie wypadania włosów, rozszerzenie naczyń krwionośnych, obniżenie ciśnienia krwi. Wspomaga wydalanie z organizmu szkodliwych substancji, np. złogów kwasu moczowego.
Pokrzywy możemy także używać, aby wzmóc produkcję hemoglobiny, ponieważ zawiera ogromne ilości żelaza. Dla porównania, w 100 g mleka znajduje się 125 mg wapnia , a w tej samej ilości wysuszonej pokrzywy aż 169 mg.
Bomba witaminowa
Roślina ta jest istną bombą witaminową, ponieważ zawiera mnóstwo mikro i makroelementów, tj. magnez, fosfor, wapń, siarkę, żelazo, potas, jod, krzem, sód. W jej liściach, łodygach i korzeniach znajdziemy również: witaminę A. witaminę K. witaminę B2, witaminę C, związki aminowe i garbnikowe, kwas pantotenowy (witamina B5), kwasy organiczne (m.in. mrówkowy, glikolowy, glicerolowy), olejki eteryczne, sole mineralne, chlorofil, serotoninę, histaminę, acetylocholinę, karotenoidy, fitosterole oraz flawonoidy.
Jak zaparzyć pokrzywę?
Pokrzywę należy zalać gorącą wodą, lecz nie wrzątkiem, i poczekać parę minut aż przestygnie. W ten sposób powstaje pokrzywowy napój, który warto pić raz dziennie, w szczególności wiosną i zimą. Rano koniecznie na czczo lub tuż przed snem, jeśli zjadło się delikatny posiłek.
Taki napój mogą też pić dzieci. W ich przypadku będzie to połowa szklanki, do zawartości której dodać można odrobinę miodu (smak będzie przyjemniejszy) lub sok z cytryny działający orzeźwiająco.
Przeciwwskazania
Z pokrzywy w postaci soku powinny zrezygnować kobiety, które zmagają się z chorobami narządów rodnych, np. zmiany nowotworowe, mięśniaki lub krwawienia. Inne przeciwwskazania to przewlekłe choroby nerek, zabiegi chirurgiczne oraz cukrzyca.
Pomoc w dolegliwościach trawiennych
Picie naparów lub dodawanie świeżych listków młodej pokrzywy do sałatek ułatwia przemianę materii i wzmaga apetyt. Związki w niej zawarte oczyszczają układ pokarmowy, odprowadzają złogi żółciowe, a także korzystnie wpływają na pracę trzustki, wątroby i żołądka.
Porcja żelaza
Pokrzywa wpływa korzystnie na produkcję czerwonych krwinek, co przydaje się w leczeniu anemii i przy osłabieniu. Warto podkreślić, że pokrzywa jako jeden z nielicznych surowców zielarskich, obniża poziom cukru we krwi i w niewielkim stopniu także ciśnienie tętnicze.
Co ważne, sok z pokrzywy nie powinien być spożywany w przypadku nadmiaru żelaza w organizmie.
Pokrzywa na schorzenia skórne
Ze względu na właściwości bakteriobójcze stosuje się przemywanie i okłady z liści pokrzywy w leczeniu schorzeń skórnych, ropni, czyraków, trądziku, guzków, stanów zapalnych pochwy oraz stanów zapalnych mięśni.
Ekstrakt z pokrzywy jest też doskonałą, odkażającą płukanką do jamy ustnej. Można również masować skórę głowy pokrzywowym naparem. To nie tylko zmniejsza napięcie mięśni i poprawia krążenie, ale jednocześnie działa leczniczo w chorobach skóry głowy, przy łupieżu i łojotoku, przy wypadaniu włosów.
Właściwości antynowotworowe
Alkoholowy wyciąg z pokrzywy stosowany jest w Europie przy leczeniu raka prostaty. Działanie antynowotworowe wynika ze zdolności fitoestrogenów do obniżenia stężenia globulin, wiążących androgeny i estrogeny (SHGB). Lignany, czyli fitoestrogeny zawarte w korzeniach pokrzywy, wchodzą w interakcje z SHGB. Proteiny wiążą hormony płciowe i dochodzi do wzrostu poziomu aktywnych hormonów, co wpływa na ograniczenie przerostu prostaty.
Pokrzywa w kosmetologii
Nie od dziś wiadomo, że pokrzywa znalazła szerokie zastosowanie w dziedzinie kosmetologii.
Oprócz popularnego wykorzystywania zioła w homeopatii, pokrzywa wykazuje właściwości i działania lecznicze stosowane również w dermatologii. Są to m.in.: wzmacnianie włosów i paznokci, odżywianie i oczyszczanie skóry, redukcja nadmiernego łojotoku, ochrona przed wolnymi rodnikami, poprawa metabolizmu skóry, pobudzanie fibroblasty do produkcji kolagenu, działanie antybakteryjnie, poprawa mikrokrążenia skóry, działanie przeciwzapalnie, redukcja obrzęków, zapobieganie wypadaniu włosów.