Jednym z niesamowitych dzieł natury są korony drzew, które niczym puzzle idealnie do siebie pasują. Między nimi pozostają jednak charakterystyczne korytarze, a zjawisko to określane jest mianem nieśmiałości koron drzew (ang. crown shyness).
Naukowcy od dziesiątek lat próbują rozwiązać zagadkę tego zjawiska. Fenomen ten najczęściej występuje wśród drzew jednego gatunku, ale bywa obserwowany wśród drzew należących do różnych gatunków.
Ryzyko kolizji?
Dokładne powody powstawania zjawiska nie są znane. Pierwsi badacze zaczęli opisywać zjawisko w literaturze naukowej w latach 20 XX wieku. Jedna z teorii mówi, że w wietrznych obszarach wysokie i smukłe drzewa mogą zostać zniszczone podczas wzajemnej kolizji spowodowanej wiatrem. Dzięki zachowaniu odstępów drzewa unikają otarć.
Zespół kierowany przez Marka Rudnickiego, biologa z Michigan Technological University, zmierzył siły przepychające sosny w Albercie w Kanadzie. Odkryli, że wietrzne lasy pełne wysokich, wrzecionowatych pni o podobnej wysokości były szczególnie podatne na występowanie zjawiska nieśmiałości koron. Kiedy Rudnicki i jego zespół użyli nylonowych lin, aby zapobiec kolizji sąsiadujących ze sobą sosen, rośliny wypełniły szczeliny między koronami.
Pasożyty i choroby zakaźne
Luki w koronach drzew mogą także ograniczać rozprzestrzenianie się owadów zjadających liście, pasożytniczych winorośli lub chorób zakaźnych.
Tę tezę potwierdza także Meg Lowman, biolog leśna i dyrektor Fundacji TREE, która uważa, że “w pewnym sensie nieśmiałość koron drzew jest roślinną wersją dystansu społecznego”.
A może chodzi o światło?
Innego zdania jest malezyjski naukowiec Francis S.P. Ng, który badania przeprowadzał w latach 70. XX wieku uznał, że rosnące wierzchołki pędów są wrażliwe na światło i przestają rosnąć w okolicy przylegających liści. Jako przykład podał brzozę brodawkowatą, u której mniej pączków rozwija się w tych częściach korony, które już są gęste lub znajdują się blisko innych koron, prawdopodobnie ze względu na światło.
Jakie gatunki?
Przykładem gatunków drzew, u których można zaobserwować to zjawisko są pewne gatunki eukaliptusa, sosna wydmowa, dryobalanops, Avicennia germinans, Didymopanax pittieri, Clusia alata, Celtis spinosa i Pterocymbium beccarii.