Gwiazda betlejemska nieodłącznie kojarzy się ze świętami i jest sztandarowym symbolem Bożego Narodzenia. Niestety, w większości przypadków, ta piękna roślina cieszy swoim urokiem zazwyczaj tylko przez parę dni lub tygodni od dnia zakupu. Możemy jednak spróbować przedłużyć jej życie aż do kolejnych świąt w następnym roku. Podpowiadamy zatem jak pielęgnować roślinę przez cały rok, aż do ponownego jej kwitnienia. Zacznijmy jednak od początku.
Moment zakupu
Zanim roślina pojawi się w na miejscu docelowym jakim jest mieszkanie, dom lub biuro – przebywa długą drogę, od której zależy jej wygląd i kondycja.
Gwiazda betlejemska pojawia się w detalicznej i hurtowej sprzedaży zazwyczaj już w połowie listopada, a jej apogeum przypada na pierwsze tygodnie grudnia. Temperatury jakie zazwyczaj mamy w tym okresie nie są zbyt wysokie, a to dla rośliny, która pochodzi z ciepłego Meksyku jest trudne do zaakceptowania. Poinsecja jest bardzo wrażliwa na niskie temperatury, więc podczas kupowania warto poprosić sprzedawcę, aby dobrze zabezpieczył ją papierem na czas transportu. Nie zawsze jest to jednak możliwe do zrealizowania – szczególnie w marketach, gdzie trudno o profesjonalne zapakowanie rośliny w papier lub dodatkowe, tekturowy karton.
Zaraz po postawieniu gwiazdy betlejemskiej w jej docelowe miejsce koniecznie trzeba zdjąć foliową osłonkę, w której sprzedawane są rośliny.
Przekwitnięcie i do dalej?
Już po niecałym miesiącu po świętach, poinsecja zaczyna blednąć i i gubić liście. To naturalny cykl, który niestety skutkuje tym, że roślina ze stołu trafia zazwyczaj do kosza. Możemy spróbować odmienić jej los i zawalczyć o jej przetrwanie do kolejnych świąt stosując poniższe porady, dla przejrzystości ujęte w kilku krokach, w zależności od danego miesiąca.
Luty/Marzec
Kiedy przekwitnięta roślina zaczyna mocno gubić liście należy przyciąć ją do około 15 cm nad ziemią, pozostawiając 3-4 pąki liściowe. Małe pąki ukryte są w kącikach, miejscach styku ogonków liściowych z pędem. Po przycięciu roślinę należy przenieść w miejsce chłodniejsze niż była dotychczas (optymalnie 14°C). Warunki świetlne w tym czasie nie mają większego znaczenia, należy ograniczyć podlewanie.
Maj/Czerwiec
Po okresie spoczynku gwiazdę betlejemską należy przesadzić do nowego podłoża i przenieść do miejsca o wyższej, około pokojowej temperaturze około 18-21°C. Poinsecja wymaga podłoża przepuszczalnego i lekkiego. Doskonale sprawdzi się tutaj substrat torfowy z dodatkiem piasku lub gotowe podłoże do kaktusów i sukulentów. Jeśli chcemy aby roślina była podobnej wielkości co dotychczas należy zastosować doniczkę tego samego rozmiaru.
Roślina znacznie urośnie jeśli włożymy ją w większą doniczkę. Pomieszczenie powinno być jasne, jednak światło delikatnie rozproszone. Poinsecję zaczynamy obficie podlewać zapewniając jej stałą wilgotność, woda nie może być za zimna, dobrze jakby miała temperaturę otoczenia, a także aby była odstana. Nie jest wymagane nawożenie.
Sierpień
Zaczynamy proces nawożenia. Pamiętajmy, aby na początku warto zastosować nawóz do roślin zielonych, a po około 2 miesiącach zamienić na taki do kwitnących. Stosowanie nawozu powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami producenta. Kiedy roślina wypuści już 4-5 pędów należy je przyciąć – taki zabieg pobudzi roślinę do rozkrzewienia się, dzięki temu zyska zwartą kopułę.
Październik/Listopad
Gwiazda betlejemska to roślina dnia krótkiego, oznacza to, że jej kwitnienie następuje kiedy dzień ma mniej niż 10 godzin. W prawdzie w grudniu takie warunki są osiągalne jednak roślina reaguje także na światło sztuczne, pochodzące z żarówek, wyświetlaczy lub innych emiterów. Dlatego zaleca się, aby roślinę zakrywać na minimum 14 godzin szczelnym, nieprzepuszczającym światła kartonem lub inną osłoną o podobnej funkcji. Dla niej powinna panować kompletna ciemność. Taką ciemność musimy zapewnić roślinie przez około 30-40 dni. Przykładowo zakrywamy o 18:00, a odkrywamy o 8:00 rano. Przerwanie tego procesu będzie skutkowało zatrzymaniem tworzenia się pąków kwiatowych i wybarwiania przykwiatków.
Pamiętajmy, że liście gwiazdy betlejemskiej nie wolno nabłyszczać. Poinsecja, podobnie jak inne wilczomlecze, ma liście pokryte drobnymi włoskami. Nabłyszczanie lub moczenie sprawi, że zaczną pojawiać się choroby grzybowe.
Więcej o szkodliwości stosowania nabłyszczaczy znajdziesz tutaj.
Czy wiesz, że...?
Najczęściej spotykane czerwone (lub białe) liście poinsecji układające się w charakterystyczną gwiazdę to nie kwiaty, a przykwiatki.
W warunkach naturalnych mają za zadanie zwabić owady, które dokonają zapylenia. Kwiaty gwiazdy betlejemskiej są małe, niepozorne i bez walorów dekoracyjnych. Umieszczone w centralnej części pomiędzy kolorowymi liśćmi.
Domowa pielęgnacja
W celu przedłużenia życia tej niezwykłej, pięknej i delikatnej rośliny, warto wdrożyć kilka poniższych wskazówek. Gwiazda betlejemska, jeśli jest dobrze traktowana, utrzymuje swój atrakcyjny wygląd nawet do lutego-marca. W tym czasie powinna mieć zapewnioną stałą temperaturę (optymalnie około 18-20°) i wilgotność powietrza (sugerowane cykliczne zraszanie), odpowiednie podlewanie, nie powinna stać zbyt blisko kaloryfera oraz miejsc, w których występują zimne przeciągi. Nawożenie zazwyczaj nie jest koniecznie, ponieważ w ziemi znajdują się już wystarczające składniki odżywcze.
Podlewanie gwiazdy betlejemskiej powinno być na poziomie umiarkowanym, czyli średnio raz na kilka dni. Jak zawsze sprawdza się zasada lepiej przesuszyć niż przelać. Najbezpieczniej podlewać rośliny wstawiając je do pojemnika z wodą do czasu aż same się odpowiednio „napiją” przez około 30 minut. Należy obowiązkowo posiadać doniczkę z otworami odpływowymi.
Pamiętajmy również, aby nie umieszczać poinsecji bezpośredni w pobliżu centralnego ogrzewania. Duże wahania temperatur jakie dochodzą od okna oraz spod parapetu mocno wpłyną na kondycję rośliny. Najbezpieczniej ulokować roślinę na stole, gdzie nie ma bezpośredniego nasłonecznienia, ogrzewania, czy przeciągów.
Poinsecja jest rośliną bardzo wrażliwą na zanieczyszczone powietrze. Dym tytoniowy czy wyziewy pochodzące z kuchenki gazowej źle wpływają na roślinę, przez co może ona przedwcześnie gubić liście.
Gubienie liści
Zrzucanie liści po okresie kwitnienia i przejście w stan spoczynku to normalny cykl życia każdej rośliny, w tym gwiazdy betlejemskiej. Gubienie liści w lutym czy marcu nie powinno być powodem do zmartwień. Jeśli jednak roślina zrzuca liście przedwcześnie warto się zastanowić czy wszystkie zasady dobrej pielęgnacji są przestrzegane. Do najczęstszych błędów uprawowych i przyczyn zrzucania liści należą:
Zbyt wysoka lub niska temperatura – żadna skrajność nie jest dobra dla tak delikatnej rośliny. Gwiazda betlejemska wymaga stałych warunków i czasem wystarczy chwilowy przeciąg lub zbyt wysoka temperatura, aby poinsecja „zmarniała”.
Niska wilgotność powietrza – w okresie zimowym utrzymanie względnie wysokiej wilgotności w domu czy mieszkaniu jest dość trudne z uwagi na włączone centralne ogrzewanie. Częste zraszanie powinno rozwiązać ten problem.
Zanieczyszczone powietrze – roślina źle reaguje na dym papierosowy czy wyziewy z kuchni podczas gotowania.
Przelanie – wrażliwe korzenie rośliny bardzo źle reagują na nadmiar wody w podłożu. Nie przesadzajmy zatem z nadmiarem wody, w przeciwnym wypadku korzenie mogą zacząć gnić.
Choroby – gwiazda betlejemska narażona jest głównie na choroby grzybowe, które atakują lekko owłosione liście. Warto od czasu do czasu dokładnie przyjrzeć się roślinie i ograniczyć zraszanie jeśli występują początkowe objawy pleśni lub grzyba.
Trująca gwiazda betlejemska
Nie jest tajemnicą, że gwiazda betlejemska, podobnie jak inne wilczomlecze, ma właściwości trujące.
Mleczny sok, który krąży w roślinie jest toksyczny, może powodować podrażnienia skóry i śluzówek oraz niekiedy wywoływać reakcje alergiczne. W skrajnych przypadka może doprowadzić do poważnego zatrucia wywołując biegunki lub wymioty. Warto mieć tę wiedzę, jeśli w domu jest małe dziecko lub zwierzęta lubiące podgryzać kwiaty.